4 Haziran 2019Geçen hafta karşılaştığım Kültür Bakanı Tsutsiti Aslan’ı bugün ziyaret edecektim ama beni Bakanlığa davet ettiği saati anlamakta biraz zorlandım. Çünkü yazışırken “fæşşixor” dedi. Digoron lehçesi ile “şexuar” kahvaltı demek. Bu nedenle beni bu kadar erken bir saatte çağırmasına şaşırmıştım. Daha sonra saat 3-4 arası gel diye açıklama yapınca anladım ki İronların “şexor (fæşşixor)”u ile Digoronların “şexuar”ı...

Özelde Çerkesler genelde Kuzey Kafkasyalılar "seçilmiş halklar" falan değil. Övünmeler ve gurur duymaların bir sınırı olmalı. Bu biraz da tipik bir diaspora psikolojisidir; kaybedilen her şey değerlidir, eşsizdir. Farklı bir kültürün taşıyıcılarıyız; tamam da bu kültür başka halkların kültürlerinden üstün değil, sadece farklı... Bu farklılık da bizlerin kapitalistleşme, kentleşme, modernleşme sürecine geç girmemizden ileri gelmektedir. Feodal...

Tüm dünyayı sarsan Corona virüs salgınının bizim küçücük Osetya’mıza ulaşması kaçınılmazdı. Nitekim tüm dünyada olduğu gibi Osetya’da da vakalar görülmeye başlandı. Nisan ayı başlarında, Kuzey Osetya’dan (Alanya) arandım, Cumhurbaşkanı Bitarov’un talimatı ile aradıklarını, Corona virüs için, doktor önlüğüne ve maskesine ihtiyaçları olduğunu, Türkiye’den satın almak istediklerini, benim ve Şerif Kanık abimizin uygun firma bulma konusunda...

Giriş: 2018 yılı 2214-A Yurt Dışı Araştırma Burs Programı (Doktora öğrencileri için)’nın 1. dönemine yaptığım başvurunun olumlu sonuçlanması üzerine TÜBİTAK Bilim İnsanı Destek Programları Başkanlığı (BİDEB)’nın sağladığı bursla Rusya Federasyonu Kuzey Osetya-Alanya Cumhuriyeti başkenti Vladikafkas’a gittim. Vladikafkas’ta yaşadığım 19.01.2019-27.08.2019 tarihleri arasında hem Rus Bilimler Akademisi’ne (RAN) bağlı V. I. Abaev Kuzey...

Osetler İran-Kafkas karışımı orijinli insanlardır.. Dilleri Hint-Avrupa dil ailesi gruplarından İran grubuna aittir…

Osetya halk sanatçısı, ressam, illüstratör ve grafik sanatçısı, öğretmen olan Tugantı Maharbek 1881 yılında Dur-Dur köyünde dedesinin evinde doğdu. 8 yıl özel bir konuk evinde eğitim aldı. 1891 yılında Vladikafkas'da gerçek bir okula gitti. 1901 yılında Petersburg Sanat Akademisine, 1905 yılında Münih sanat stüdyosuna girdi. 1907 yılında mezun olduktan sonra Osetya'ya döndü ve Vladikafkas'da bir sanat atölyesi kurdu. Yerel sanatçılar ile birlikte sergiler...

Geçtiğimiz yıllarda bir Osetya seyahatinde sokak satıcısından satın aldığım bu “tarihi roman”ı daha önce de okumayı denedim ama anlamak zor geldiği için “ileride okurum” diyerek bir kenara koymuştum. Geçenlerde bir daha okumaya niyetlendim; hayret edilecek kadar kolay okudum ve hiç anlama sorunum olmadı. Size çok beğendiğim bu kitap hakkında bilgi vermek ve düşüncelerimi aktarmak istiyorum. Romanın konusu, isminden de anlaşılacağı gibi, Kundukatı Musa...

Bizim kültürümüzde cenazenin büyük önemi bulunmaktadır.Bu doğrultuda Alan Vakfı olarak yıllardır cenazelerimizi sizlere sms mesajı yoluyla duyurmaktayız . Son yıllarda bu geleneğimizin gittikçe bozulmaya başladığını ve tam bir karmaşanın yaşandığını görmekteyiz . Artık cenaze evinde " Hoşgeldin " ile karşılanıyor ,tokalaşılıyor, kucaklaşılıyor, rastgelen yere oturuluyor,hızlı bir biçimde ayran pide ,lahmacun ikram ediliyor ve siyasi veya dini...

Genellikle Kafkasya’nın dağlık bölgesinin ortasında yaşayan, yaklaşık 600 bin kişilik küçük bir halk olan Osetler hakkında belki de dünyanın bir çok ülkesinde birbirinden farklı yüzlerce kitap, bilimsel makale yazılmıştır.

Sovyetler Birliği'nde Baltık Devletleri'ndeki çatlamanın yarattığı dram dünya kamuoyunun dikkatini üzerinde toplarken, Sovyet Gürcistan'ındaki küçük fakat pis bir etnik savaş 20 den fazla cana ve 150 yaralıya maloldu.

Tarihi yazanlar yapar. Tarihin gerçek aktörleri olan krallar, sultanlar, padişahlar, askerler, tüccarlar, zanaatçılar, din adamları, çiftçiler, köleler vs. “Şu yaşadıklarımızı, gördüklerimizi gelecek kuşaklara aktaralım” diyerek masa başına oturmadılar. Ya saraylarda görevli profesyonel yazıcılar oturup olan biteni emrinde çalıştığı kralın, sultanın, padişahın vs. hoşuna gidecek şekilde yazdılar ya da gezginler, tüccarlar, komşu ülkeler görevlileri...

Oset gelenekleri ve adetlerinin yüzlerce yıllık derin kökleri vardır. Bu gelenek ve adetlerin çoğu İskitler ve Alanlar dönemlerine kadar uzanır. 

Mutfakta kazanları tutan zincir ve ateşi temsil ediyor.Osetler mutfaktaki bu zincire de Şafa adını veriyorlardı.

Anadolu'dan Ege'ye, batıya doğru Yunan göçü, Gamkrelidze tarafından öne sürüldüğü üzere, James Mellaart'ın bir nesil önceki fikirlerine, örneğin Minyan çalışmasına (Mellaart 1958), uymaktadır.

1964 yılında Kuzey Kafkasya’nın Osetya Bölgesinde Tsambay’da doğdu. Rus Ordusunda General rütbesine yükselen Kundukatı Musa Kunduk ve Gubate’nin Aslan Bey’den sonra doğan küçük oğludur. Şeyh Şamil Kuvvetlerinin yenilgisi sonrası bölge halkından kurtulmak için Rus Çarı, Çeçen Bölge Komutanı General Musa’dan Osmanlı İmparatorluğu topraklarına göçe zorlamasını istemesi üzerine Anayurtta yaşamanın zorlaşacağına inanır. 1965 yılında Anadolu'ya...

M.Ö.300'den M.S.1000'e Allenler veya Alanlar ya da Alani, batının yazılı tarihine ilk kez Romalı ordu komutanlarının raporları ile Roma sahne ve edebiyatı yoluyla girdi.

Politikacı, toplum adamı ve yazar. 9 Mayıs 1886 yılında Kafkasya'da, Kuzey Osetya’nın Karaağaç köyünde Dıgur-Ældarların çocuğu olarak doğdu. Vladikavkas Lisesi'nde ve Petersburg Hukuk Fakültesi'nde öğrenim gördü. Daha öğrenci iken Petersburg'da yayınlanan ve Kafkasyalı aydınları çevresinde toplayan "V. Mzre Musulmantsva" (İslam Dünyasında) adlı gazetede Kafkasya ve Rusya'daki Müslüman halkların özgürlüğü için yürütülen mücadeleye...

Gürcü ordusu 7 Ağustos’ta Güney Osetya’nın başkenti Tskhinval’e girerken Osetlerin direniş için ne kadar kararlı olduğunu hafife almıştı. 

İnguş dilinde adı Galmu olan Kambılevkeyı suyunun kenarındaki ağaçların altında Oset Batehbojıkau köyünden ve İnguş Tojıhay köyünden gençler toplanmış eğleniyorlar. Aralarında güreşiyorlar. Ahmet ile Said hem yaşça büyüktürler hem de sıkı güreşçilerdir. 

Muhtemelen dünyada en iyi bilinen efsane, Kral Arthur ve yuvarlak masa şövalyeleri efsanesi; yaklaşık 30 yıl önce insanların Kamelot tutkusuna şahit olmuştum. O yıllarda Dartmouth Üniversitesi’nde öğrenciyken “casque & gauntlet” (miğfer & eldiven) adlı bir derneğe katılmıştım.

Ünlü politikacı, yazar ve şair. Oset kökenli olan Sælıkkatı Ahmet, 1882 yılında Kuzey Osetya’nın Kurttatı Vadisinde Nogqæu köyünde doğdu. Babasının adı Nimbolat'dır. Stavropol Gimnazyumunu (1899) ve Moskova Üniversitesi Hukuk Fakültesini (1907) bitirdi. Üniversitede okurken devrimci düşüncelere ilgi duymaya başladı ve bir süre sonra Rusya Sosyal Demokrat Partisi'ne girdi. Partide bir dizi öğrenci derneğinin yöneticisi olarak önemli bir konuma geldi. Kurucu...

Hohag’da son zamanlarda, özel olarak yerel anadilde eğitim tartışmalarından çıkan, RF’deki federalizm / üniterizm tartışmaları çerçevesinde ulusal dil ve kimliklerin korunup geliştirilmesi konusunu ele aldık.

Iştır Nıhas kongresi için Vladikavkaz'a gittiğimizde elbetteki Beslan Anneleri ve Portal gençleri ile buluşacaktık. Beslan Anneleri bizi ve Portal gençlerini bir restoranda ağırladı. Restoran sahibi Nogaytı Elbruz da eşini ve çocuğunu bu felakette kaybetmiş birisi. Portal gençlerini evinde ağırlayan Zansohtı Mustafa Kılıç'ın onlarla olan kucaklaşmalarını görmek gerekirdi. Açıkçası bizlerde Mustafa Kılıç'tan aşağıda kalmadık

Osetlerin dini görüşlerinde, Uaştırci (O çağdaş adını Hıristiyanlıktan aldı, Aziz George isminin bir çeşididir) için özel bir yer ayrılmıştır.

Osetçe'de ocak ayının bir diğer adı da “Tencı Mey” dir. Kışın ortancı ayı olan bu ayda havalar çok soğuduğu için Osetler bu aya çatırdayan, çatlayan anlamında “Tencı Mey” de derler.

MÖ. 8000’de Mezopotamya'nın bataklık ve sazlık topraklarını kurutup yaşanılır hale getiren ilk yerleşikler arasında Alanlar da vardı. 

  M.Ö. VI. yüzyılda devletleşen İskitler, Kafkas sıradağlarının her iki tarafına da yerleşmiş ve askeri yolları, Kuzey Kafkasya ve Transkafkasya toprakları boyunca uzanmıştı.

Kuzey Kafkasya’daki otokton Kafkas toplumları içinde Osetler, sanatçısı oldukça fazla olan bir toplumdur. 

Dönemin SSCB coğrafyasında genelde "Büyük Vatanseverlik Savaşı" olarak anılan 2. Dünya Savaşı sırasında Oset halkı, dönemin Sovyetler Birliği'ni oluşturan halkların birçoğu 

Istır Nıhas Halk Kongresi için, Alan Kültür ve Yardım Vakfı olarak Kuzey Osetya - Alania’daydık. Bir haftalık seyahatimizde birçok görüşme yaptık. 

Kafkas yurtseveri, yazar, eğitimci, gazeteci, folklor araştırmacısı, avukat, yönetici ve toplum adamı Bayatı Gappo, 11 Eylül 1869'da, Osetya'da Terskaya bölgesinde, Olginskoye köyünde doğdu. Babası Vasily ve annesi Taturdzan Ældattatı'nın(Nadezhda) yedi çocuğundan (Alexey, Ismail, Anna, Ekaterina, Andrey ve Roma(Cermen)) en büyüğüdür. İlk eğitimini amcası Genelkurmay Başkanı Mikhail Georgievich Baev'in yanında aldı. Vladikafkas Klasik Spor Lisesini (1889) ve...

Yaşlı bir, kadın ödünç elek almak için, komşusuna uğrar. Ev sahibi yaşlı adam,sofada ,divan üzerinde uzanmış,yatmaktadır. Kadın utanmasın diye,kürkü ile yüzünü kapatır.

Kafkasya’nın en eski halklarından biri olan Oset'ler bu bölgenin tam kalbini oluşturan topraklarda -Ana Kafkas Sıradağı'nın merkez kısmının her iki tarafinda bulunan dağ boğazlarıyla onlara bitişik düzlüklerde yaşamaktadırlar.

Biz Cumhurbaşkanının yoğunluğunu düşünerek randevu talep etmemiştik. Gelişimizin dördüncü gününde, ekibimizin serbest günü olmasına bağlı olarak farklı yerlere dağılmış iken, cumhurbaşkanlığı makamından arandık ve bir saat sonra Cumhurbaşkanı Bitarov'un Türkiye'den gelen kardeşleri ile görüşmek istediği bilgisi iletildi.

Osetlerin esas milli içkisi, dualarımızı eşliğinde yaptığımız BEGENI (Oset Birası) olsa da damıtma sonucu elde edilen sert bir milli içkimiz daha var: ARAK. 

Digor Vadisi'nde bulunan en ilginç arkeolojik buluntulardan biri de Makhçesky Labirenti'dir. Dağlık kesimdeki Makhçesk Köyü'nde bulunan bu taşın adı Şırdonı Dur (Şırdon'un Taşı) olup Nart Destanlarıyla ilişkilendirilir.

Osetler için geleneksel sofra hiçbir zaman sadece yemek yeme, içme ve sohbet etme yeri değildir. Sofra bir ritüeldir ve yaşam ve davranış kuralları sıkı sıkıya bağlıdır. 

Kuzey Osetya / Alania seyahatimizde yaşadıklarımızı paylaşmaya devam ediyoruz. Bu seyahatte Iştalı Yaz Çocuk Kampını ziyaret ettik. Kamp yüksek dağların arasında , nefis bir havanın hakim olduğu Çumi bölgesinde yer alıyor.

Sizlerle paylaşmak istediğim şey Oset kimliğinin on beş ayırıcı özelliğidir.

Kuzey Osetya da resme yetenekli çocukların eğitim aldıkları Tavasiev okulunu ziyaret ettik.

Sanırım bir çoğunuz Mehmet Güneş adını ilk kez duydunuz.  Bir kısmınız ise, belki sadece adını duydu. Genç sayılacak bir yaşta. 48 yaşında kalp krizinden hayatını kaybetti. Kısacık hayatına çok şey sığdırdı. 1926 yılında doğdu. Atsete sülalesine mensuptu. Urıjmegate'lerin (Kuşate) yeğeniydi. İlkokul dışında okuma imkanı olmadı. Bu açığını çok okuyarak, araştırarak, kendini geliştirerek kapattı. Kısacık hayatına...

Ts’æxiltı Yahya Alpay ( Цъӕхилты Молло Мустафайы Фырт Йахйа АЛПАЙ) 17/07/1920 tarihinde Sarıkamış-Bozat Köyü’nde doğmuş ve 24/06/2004 tarihinde Ankara’da hayata gözlerini yummuştur. Kafkas Vakfı ve Kafkas Denekleri Federasyonu’nun da kuruluşunda önemli katkıları olmuştur. Anavatan ile ilişkilerin kurulmasında çok önemli bir rol üstlenmiş ve “Türkiye Diasporası ile köprümüz” diye anılmıştır. Nart Efsaneleri ve Oset...

Türkiye de yaşayan Osetlerin büyük bir bölümü, Osetya'nın hangi bölge ve köyünden geldiğini bilmemekte ve merak etmektedir. Bu arayışta olanlara, yardımcı olmak için son seyahatimizde Vladikavkaz Devlet Arşivini ziyaret ettik. 

1960 ve 70 li yıllarda, genellikle Ankara ve çevresinde yaşayan, Kafkaslı hemşerimizin büyük bir çoğunluğunun kulaklarında halen “Hii- Haaa!” ve ardından gelen “Huup” seslerinin çınladığını zannediyorum. Bu unutulmaz seslerin sahibini anmak ve göremeyenlere tanıtmak isterim. Kafkas dağlarının en yüksek tepesinden adını alan ve bu dağların kuzey yamaçlarındaki ruhu, esen tatlı rüzgârı Anadolu’ya taşıyan kişinin adı ELBRUZ idi. 1926 yılında...

İddialıyız Demiştik...Mütevazi olmak güzeldir, alçak gönüllü olmak güzeldir. Bununla birlikte iddialı olmakta güzeldir.

Halis abiyi kaybedeli iki yıl oldu. Bazı insanlar, kaybettikleri bir yakının mezarına gider ve o kişi sanki yaşıyormuş gibi onunla konuşurlar.

Osetya'dan yola çıkan gençlerimizin son bir kaç günü biraz sıkıntılı ve maceralı geçti. Salı günü gece geç saatte Rize'ye vardılar. Yağmur altında seyahat edip yorulmuşlardı ve yağmur nedeniyle çadır kuramıyorlardı.

Alan Vakfı Yönetim Kurulu ve Alan Vakfı Ankara temsilciliği, olarak geçen hafta sonu Boyalık, Poyrazlı ve Karabacak köylerimizdeydik. Gezimizin sebebi ise Alan Vakfı öncülüğünde kurulan ve

Osetya'dan Yozgat'a doğru yola çıkan yedi gencimiz Batum'a varmış durumda. Kızgın güneşin altında kavrularak her gün yaklaşık 100 km yol alıyorlar. Yorgunlar ve paraları azaldı.