4 Haziran 2019Geçen hafta karşılaştığım Kültür Bakanı Tsutsiti Aslan’ı bugün ziyaret edecektim ama beni Bakanlığa davet ettiği saati anlamakta biraz zorlandım. Çünkü yazışırken “fæşşixor” dedi. Digoron lehçesi ile “şexuar” kahvaltı demek. Bu nedenle beni bu kadar erken bir saatte çağırmasına şaşırmıştım. Daha sonra saat 3-4 arası gel diye açıklama yapınca anladım ki İronların “şexor (fæşşixor)”u ile Digoronların “şexuar”ı...
https://www.alanvakfi.org.tr/bir-osetya-macerasi-5-6-haftaÖzelde Çerkesler genelde Kuzey Kafkasyalılar "seçilmiş halklar" falan değil. Övünmeler ve gurur duymaların bir sınırı olmalı. Bu biraz da tipik bir diaspora psikolojisidir; kaybedilen her şey değerlidir, eşsizdir. Farklı bir kültürün taşıyıcılarıyız; tamam da bu kültür başka halkların kültürlerinden üstün değil, sadece farklı... Bu farklılık da bizlerin kapitalistleşme, kentleşme, modernleşme sürecine geç girmemizden ileri gelmektedir. Feodal...
https://www.alanvakfi.org.tr/secilmis-halklarTüm dünyayı sarsan Corona virüs salgınının bizim küçücük Osetya’mıza ulaşması kaçınılmazdı. Nitekim tüm dünyada olduğu gibi Osetya’da da vakalar görülmeye başlandı. Nisan ayı başlarında, Kuzey Osetya’dan (Alanya) arandım, Cumhurbaşkanı Bitarov’un talimatı ile aradıklarını, Corona virüs için, doktor önlüğüne ve maskesine ihtiyaçları olduğunu, Türkiye’den satın almak istediklerini, benim ve Şerif Kanık abimizin uygun firma bulma konusunda...
https://www.alanvakfi.org.tr/kardesten-kardese-Giriş: 2018 yılı 2214-A Yurt Dışı Araştırma Burs Programı (Doktora öğrencileri için)’nın 1. dönemine yaptığım başvurunun olumlu sonuçlanması üzerine TÜBİTAK Bilim İnsanı Destek Programları Başkanlığı (BİDEB)’nın sağladığı bursla Rusya Federasyonu Kuzey Osetya-Alanya Cumhuriyeti başkenti Vladikafkas’a gittim. Vladikafkas’ta yaşadığım 19.01.2019-27.08.2019 tarihleri arasında hem Rus Bilimler Akademisi’ne (RAN) bağlı V. I. Abaev Kuzey...
https://www.alanvakfi.org.tr/kuzey-osetya-alanya-cumhuriyeti-izlenimleri-dr-didem-catalkilicDönem dönem bazı bilgileri sizlerle paylaşıyoruz. Bu kapsamda son döneme ilişkin bilgiler aşağıda sıralanmıştır.
https://www.alanvakfi.org.tr/vakiftan-haberlerOsetler İran-Kafkas karışımı orijinli insanlardır.. Dilleri Hint-Avrupa dil ailesi gruplarından İran grubuna aittir…
https://www.alanvakfi.org.tr/osetlerin-kisa-tarihiOsetya halk sanatçısı, ressam, illüstratör ve grafik sanatçısı, öğretmen olan Tugantı Maharbek 1881 yılında Dur-Dur köyünde dedesinin evinde doğdu. 8 yıl özel bir konuk evinde eğitim aldı. 1891 yılında Vladikafkas'da gerçek bir okula gitti. 1901 yılında Petersburg Sanat Akademisine, 1905 yılında Münih sanat stüdyosuna girdi. 1907 yılında mezun olduktan sonra Osetya'ya döndü ve Vladikafkas'da bir sanat atölyesi kurdu. Yerel sanatçılar ile birlikte sergiler...
https://www.alanvakfi.org.tr/tuganti-maharbek-1881-1952-Bizim dinmeyen yaramız.Derler ki?İnsanın içinde can var ise, insan nefes alıyor ise,Canlı sayılırAcaba öyle midir?Mesela, Beslan anneleriİçlerinde can var diye, nefes alıyor diye, canlı sayılır mı ?Öyle, diyorsanız, siz hiç Beslan annesi görmedinizOsetya nın ortasından bir nehir akar.Biz Osetler ona Terç diyoruzSormak isterdim Terç nehrine,Beslan dan sonra sen nasıl kurumadın Terç ?Nasıl akmaya devam ettin?Osetya nın etrafı , çok güzel dağlarla...
https://www.alanvakfi.org.tr/beslan-beslan-ah-beslanZanaat Tanrısı,yeri göklerdir. İnanışa göre, yeryüzünde el sanatları ve demir işleme sanatı yokken göklerde vardı ve Kurdalegon, bu sanatları yeryüzüne indirdi, insanlara öğretti.
https://www.alanvakfi.org.tr/kurdalegon-zanaat-demirciler-tanrisiGenellikle Kafkasya’nın dağlık bölgesinin ortasında yaşayan, yaklaşık 600 bin kişilik küçük bir halk olan Osetler hakkında belki de dünyanın bir çok ülkesinde birbirinden farklı yüzlerce kitap, bilimsel makale yazılmıştır.
https://www.alanvakfi.org.tr/osetler-kimlerdirSovyetler Birliği'nde Baltık Devletleri'ndeki çatlamanın yarattığı dram dünya kamuoyunun dikkatini üzerinde toplarken, Sovyet Gürcistan'ındaki küçük fakat pis bir etnik savaş 20 den fazla cana ve 150 yaralıya maloldu.
https://www.alanvakfi.org.tr/amerikali-gozuyle-osetya-sorunuİlk profesyonel Oset şairi. 1843 yılında Gizeldon kıyısında doğdu. Temirbolat, Askeri-Oset idari biriminin başkanı, dayısı Albay Musa Kunduk'un yönlendirmesi ile 1857 yılında Leningrad Askeri Harp Okulu’na girdi ve 1860 yılında Teğmen rütbesiyle mezun oldu. Musa Kunduk'un iki ağabeyinin Şeyh Şamil'in naibi olması ve Temirbolat'ın abisi Jambolat'ın bir çatışmada ağır yaralanması üzerine, Çeçenlere yardım ve yataklık yaptıkları gerekçesiyle 1859 yılında...
https://www.alanvakfi.org.tr/mamsirati-temirbolat-1843-1899-Ben size desem ki; ABD’liler, Ay’a gittiyse, bu bir Oset’in yardımı sayesinde olmuştur. Ben size desem ki; Bu Oset, İngiltere Kraliçesi’nin, ‘Sir’ ünvanı verme isteğini, “Ben Osetim, aslımı inkar edip, yeniden İngiliz olamam” diyerek reddetmiştir. Yine ben desem ki, Apollo 15’in ABD’li astronotları James Irwin ve Davit Scott dünyaya döndüklerinde ilk işleri İngiltere’ye gidip Osetyalı Tokatı Georgi’ye şükranlarını sunmak oldu, bu ziyaret...
https://www.alanvakfi.org.tr/ayin-fethine-osetlerin-katkisiPazar günü vakfımız Sarıkamış kokuyordu, Bozat kokuyordu, Selim kokuyordu, Hamamlı kokuyordu, Hoşonteler, İstanbul dışında, Bursa'dan, İzmir’den, Yalova'dan Balıkesir'den, Muğla'dan bile geldiler.
https://www.alanvakfi.org.tr/hosonte-sulale-gunuOset gelenekleri ve adetlerinin yüzlerce yıllık derin kökleri vardır. Bu gelenek ve adetlerin çoğu İskitler ve Alanlar dönemlerine kadar uzanır.
https://www.alanvakfi.org.tr/osetlerde-toplumsal-yasam-kurallari1964 yılında Kuzey Kafkasya’nın Osetya Bölgesinde Tsambay’da doğdu. Rus Ordusunda General rütbesine yükselen Kundukatı Musa Kunduk ve Gubate’nin Aslan Bey’den sonra doğan küçük oğludur. Şeyh Şamil Kuvvetlerinin yenilgisi sonrası bölge halkından kurtulmak için Rus Çarı, Çeçen Bölge Komutanı General Musa’dan Osmanlı İmparatorluğu topraklarına göçe zorlamasını istemesi üzerine Anayurtta yaşamanın zorlaşacağına inanır. 1965 yılında Anadolu'ya...
https://www.alanvakfi.org.tr/bekir-sami-kunduk-1865-1933Fidel Castro 90 yaşında veda etti. Kuşkusuz Castro 20. yüzyılın en önemli şahsiyetlerinden biriydi. Tv’lerde, basında Castro’nun hayatı ve onunla özdeşleşen Küba devrimi çok konuşuluyor ve daha uzun yıllar konuşulacak.
https://www.alanvakfi.org.tr/1962-kuba-krizi-castro-ve-oset-issa-plievBir hayat düşünün, Sadece 47 yıl sürmüş olsun. Bir adam düşünün sadece 47 yıl yaşamış olsun. 15 Ekim 1859 da doğsun…01.04.1906 da ölmüş olsun Bir adam düşünün, Bu 47 yıllık hayatında, Halkının milli şairi olsun,
https://www.alanvakfi.org.tr/hategati-kostanin-ardindan-Badlar (Bakarateler) vakfımızdaydılar.Tüm sülale kahvaltılarının bir ortak özelliği var, Sıcaklık, samimiyet, özlem bir arada olmanın verdiği mutluluk hissi
https://www.alanvakfi.org.tr/badlar-bakarate-sulale-gunuM.Ö.300'den M.S.1000'e Allenler veya Alanlar ya da Alani, batının yazılı tarihine ilk kez Romalı ordu komutanlarının raporları ile Roma sahne ve edebiyatı yoluyla girdi.
https://www.alanvakfi.org.tr/alan-tarihi-ve-kafkaslarPolitikacı, toplum adamı ve yazar. 9 Mayıs 1886 yılında Kafkasya'da, Kuzey Osetya’nın Karaağaç köyünde Dıgur-Ældarların çocuğu olarak doğdu. Vladikavkas Lisesi'nde ve Petersburg Hukuk Fakültesi'nde öğrenim gördü. Daha öğrenci iken Petersburg'da yayınlanan ve Kafkasyalı aydınları çevresinde toplayan "V. Mzre Musulmantsva" (İslam Dünyasında) adlı gazetede Kafkasya ve Rusya'daki Müslüman halkların özgürlüğü için yürütülen mücadeleye...
https://www.alanvakfi.org.tr/alihan-kantemir-1886-1963Gürcü ordusu 7 Ağustos’ta Güney Osetya’nın başkenti Tskhinval’e girerken Osetlerin direniş için ne kadar kararlı olduğunu hafife almıştı.
https://www.alanvakfi.org.tr/der-spiegel-gurcu-tanklari-oset-genclerine-karsiVakfımızın eski başkanlarından Bad dı (Bakaratı) Murat Eryurt'u kaybettik. İki yıldır mücadele ettiği amansız hastalıktan maalesef kurtulamadı. 1995 yılında vakfımızın başkanlığını yapan Murat Abi, kendi kültürünü, doğduğu toprakları, ata yurdunu hiçbir zaman unutmadı.
https://www.alanvakfi.org.tr/murat-abinin-ardindan-İnguş dilinde adı Galmu olan Kambılevkeyı suyunun kenarındaki ağaçların altında Oset Batehbojıkau köyünden ve İnguş Tojıhay köyünden gençler toplanmış eğleniyorlar. Aralarında güreşiyorlar. Ahmet ile Said hem yaşça büyüktürler hem de sıkı güreşçilerdir.
https://www.alanvakfi.org.tr/dostluk-ve-ahde-vefa-uzerineMuhtemelen dünyada en iyi bilinen efsane, Kral Arthur ve yuvarlak masa şövalyeleri efsanesi; yaklaşık 30 yıl önce insanların Kamelot tutkusuna şahit olmuştum. O yıllarda Dartmouth Üniversitesi’nde öğrenciyken “casque & gauntlet” (miğfer & eldiven) adlı bir derneğe katılmıştım.
https://www.alanvakfi.org.tr/iskityadan-kamelotaÜnlü politikacı, yazar ve şair. Oset kökenli olan Sælıkkatı Ahmet, 1882 yılında Kuzey Osetya’nın Kurttatı Vadisinde Nogqæu köyünde doğdu. Babasının adı Nimbolat'dır. Stavropol Gimnazyumunu (1899) ve Moskova Üniversitesi Hukuk Fakültesini (1907) bitirdi. Üniversitede okurken devrimci düşüncelere ilgi duymaya başladı ve bir süre sonra Rusya Sosyal Demokrat Partisi'ne girdi. Partide bir dizi öğrenci derneğinin yöneticisi olarak önemli bir konuma geldi. Kurucu...
https://www.alanvakfi.org.tr/salikkati-ahmet-1882-1928Hohag’da son zamanlarda, özel olarak yerel anadilde eğitim tartışmalarından çıkan, RF’deki federalizm / üniterizm tartışmaları çerçevesinde ulusal dil ve kimliklerin korunup geliştirilmesi konusunu ele aldık.
https://www.alanvakfi.org.tr/federalizm-restorasyon-Iştır Nıhas kongresi için Vladikavkaz'a gittiğimizde elbetteki Beslan Anneleri ve Portal gençleri ile buluşacaktık. Beslan Anneleri bizi ve Portal gençlerini bir restoranda ağırladı. Restoran sahibi Nogaytı Elbruz da eşini ve çocuğunu bu felakette kaybetmiş birisi. Portal gençlerini evinde ağırlayan Zansohtı Mustafa Kılıç'ın onlarla olan kucaklaşmalarını görmek gerekirdi. Açıkçası bizlerde Mustafa Kılıç'tan aşağıda kalmadık
https://www.alanvakfi.org.tr/guzel-isler-guzel-dostluklar-dogururOsetlerin dini görüşlerinde, Uaştırci (O çağdaş adını Hıristiyanlıktan aldı, Aziz George isminin bir çeşididir) için özel bir yer ayrılmıştır.
https://www.alanvakfi.org.tr/uastirci-erilligin-tanrisiOsetçe'de ocak ayının bir diğer adı da “Tencı Mey” dir. Kışın ortancı ayı olan bu ayda havalar çok soğuduğu için Osetler bu aya çatırdayan, çatlayan anlamında “Tencı Mey” de derler.
https://www.alanvakfi.org.tr/tenci-mey-Toplum ve siyaset adamı, yazar. 1899 yılında Kafkasya'nın Kuzey Osetya yöresinde doğdu. Orta öğrenimini Terekkale'de (Vladikafkas) yaptı. Petersburg'da gece okuluna devam etti (1916-1917). Rus devriminden sonra Kafkasya'nın önce Beyaz, sonra da Kızıl ordu tarafından işgali üzerine General Vrangel'in kuvvetleri ile birlikte Kırım'a geçti. Kırım'ında Bolşeviklerin eline geçmesi üzerine Türkiye'ye sığındı. 1922 yılında Çekoslovakya Hükümetinin Kafkasyalı...
https://www.alanvakfi.org.tr/barasbi-baytugan-1899-1986MÖ. 8000’de Mezopotamya'nın bataklık ve sazlık topraklarını kurutup yaşanılır hale getiren ilk yerleşikler arasında Alanlar da vardı.
https://www.alanvakfi.org.tr/alanlarin-osetler-kokenleri-ve-inanclariM.Ö. VI. yüzyılda devletleşen İskitler, Kafkas sıradağlarının her iki tarafına da yerleşmiş ve askeri yolları, Kuzey Kafkasya ve Transkafkasya toprakları boyunca uzanmıştı.
https://www.alanvakfi.org.tr/12-22-haziran-1920-soykirimi-gurcistan-nazizmiKısa adıyla SOİGSİ diye bilinen ve Abaytı Vaso Enstitüsü diye de anılan, tarih ve sosyal bilimler alanında araştırmalar yapan bir kurum. Altmıştan fazla akademisyenin çalıştığı bir yer. Kuzey Osetya – Alania’nın yüz akı kurumlarından birisi konumunda. Alan Vakfı olarak dört yıldır kendileri ile yakın işbirliği içinde çalışıyoruz.
https://www.alanvakfi.org.tr/soigsi-abayti-vaso-enstitusu-ziyaretiKuzey Kafkasya yurtseveri, toplum adamı, hukukçu, yazar, dramaturg Tsopan oğlu Elbızdıko Brıtatı, Kurtat boğazının Dallagkau köyünde (Alagir) 23 Mart 1881 doğdu. 1903'de doğduğu köyde öğretmenlik yaptı. 1905 devrimi sırasında RSDİP'in Terek-Dağıstan komitesinde çalıştı ve Osetya yöresinde Rusya çarlığına karşı oluşan ihtilalci eylemler içerinde yer aldı. 1905 yılında tutuklandı ve bir yıl boyunca Nazran kalesinde hapsedildi ve 1910 yılına kadar Terek...
https://www.alanvakfi.org.tr/britiati-elbizdiko-1881-1923Kuzey Kafkasya’daki otokton Kafkas toplumları içinde Osetler, sanatçısı oldukça fazla olan bir toplumdur.
https://www.alanvakfi.org.tr/kuzey-kafkasyada-plastik-sanatlar-osetyali-ressamlarDönemin SSCB coğrafyasında genelde "Büyük Vatanseverlik Savaşı" olarak anılan 2. Dünya Savaşı sırasında Oset halkı, dönemin Sovyetler Birliği'ni oluşturan halkların birçoğu
https://www.alanvakfi.org.tr/ikinci-dunya-savasinda-osetlerIstır Nıhas Halk Kongresi için, Alan Kültür ve Yardım Vakfı olarak Kuzey Osetya - Alania’daydık. Bir haftalık seyahatimizde birçok görüşme yaptık.
https://www.alanvakfi.org.tr/universite-ziyaretlerimizKafkas yurtseveri, yazar, eğitimci, gazeteci, folklor araştırmacısı, avukat, yönetici ve toplum adamı Bayatı Gappo, 11 Eylül 1869'da, Osetya'da Terskaya bölgesinde, Olginskoye köyünde doğdu. Babası Vasily ve annesi Taturdzan Ældattatı'nın(Nadezhda) yedi çocuğundan (Alexey, Ismail, Anna, Ekaterina, Andrey ve Roma(Cermen)) en büyüğüdür. İlk eğitimini amcası Genelkurmay Başkanı Mikhail Georgievich Baev'in yanında aldı. Vladikafkas Klasik Spor Lisesini (1889) ve...
https://www.alanvakfi.org.tr/bayati-gappo-1869-1939Kafkasya’nın en eski halklarından biri olan Oset'ler bu bölgenin tam kalbini oluşturan topraklarda -Ana Kafkas Sıradağı'nın merkez kısmının her iki tarafinda bulunan dağ boğazlarıyla onlara bitişik düzlüklerde yaşamaktadırlar.
https://www.alanvakfi.org.tr/dunden-bugune-osetlerin-tarihiBiz Cumhurbaşkanının yoğunluğunu düşünerek randevu talep etmemiştik. Gelişimizin dördüncü gününde, ekibimizin serbest günü olmasına bağlı olarak farklı yerlere dağılmış iken, cumhurbaşkanlığı makamından arandık ve bir saat sonra Cumhurbaşkanı Bitarov'un Türkiye'den gelen kardeşleri ile görüşmek istediği bilgisi iletildi.
https://www.alanvakfi.org.tr/kuzey-osetya-alanya-cumhurbaskani-ziyaretiIştır Nıhas kelimesini, kurum kuruluş amacına uygun tercüme ettiğimizde "Büyüklerin Sözü" diye çevirebiliriz. Biraz daha anlaşılır kılmak istersek, Istır Nıhas aslında bir halk meclisi.
https://www.alanvakfi.org.tr/istir-nihas-kongresiIssa Alexandrovich Pliyev (25 Kasım 1903-2 Şubat 1979) Kızıl Ordu'da generaldi, İkinci Dünya Savaşı sırasında Onüçüncü Ordu'ya komuta etti. Pliti İssa, 25 Kasım 1903'te Rus Çarlığında, günümüzde Rusya Federasyonuna bağlı Kuzey Osetya Cumhuriyetinde bulunan Stariy Batakoyurt'ta Oset bir ailenin ferdi olarak dünyaya geldi. 1922'de Kızıl Ordu'ya girdi. 1926'da da Sovyetler Birliği Komunist Parsiti'ne üye oldu. 1926'da Süvari Subayı oldu. Pliev Haziran 1941'de...
https://www.alanvakfi.org.tr/pliti-yisa-issa-pliyev-1903-1979Osetler için geleneksel sofra hiçbir zaman sadece yemek yeme, içme ve sohbet etme yeri değildir. Sofra bir ritüeldir ve yaşam ve davranış kuralları sıkı sıkıya bağlıdır.
https://www.alanvakfi.org.tr/osetlerde-sofra-kulturuKuzey Osetya / Alania seyahatimizde yaşadıklarımızı paylaşmaya devam ediyoruz. Bu seyahatte Iştalı Yaz Çocuk Kampını ziyaret ettik. Kamp yüksek dağların arasında , nefis bir havanın hakim olduğu Çumi bölgesinde yer alıyor.
https://www.alanvakfi.org.tr/istali-yaz-okuluSizlerle paylaşmak istediğim şey Oset kimliğinin on beş ayırıcı özelliğidir.
https://www.alanvakfi.org.tr/oset-kimligiKuzey Osetya da resme yetenekli çocukların eğitim aldıkları Tavasiev okulunu ziyaret ettik.
https://www.alanvakfi.org.tr/alanlarin-dahi-cocuklari-kucuk-ressamlarSanırım bir çoğunuz Mehmet Güneş adını ilk kez duydunuz. Bir kısmınız ise, belki sadece adını duydu. Genç sayılacak bir yaşta. 48 yaşında kalp krizinden hayatını kaybetti. Kısacık hayatına çok şey sığdırdı. 1926 yılında doğdu. Atsete sülalesine mensuptu. Urıjmegate'lerin (Kuşate) yeğeniydi. İlkokul dışında okuma imkanı olmadı. Bu açığını çok okuyarak, araştırarak, kendini geliştirerek kapattı. Kısacık hayatına...
https://www.alanvakfi.org.tr/atseti-mehmet-gunes-1927-1973Kafkas Dağları'nın iki tarafında yerleşik 500 bin Oset (Osetçe'de İron) yaşar. Osetler, Kafkasya'nın yerlileri ile, bir Hint-İran dili konuşan ve Hint-Avrupa göçmenleri olan Alanların karışmasından oluşmuştur. Osetlerin gerçek anavatanı Kuzey Kafkasya'dır ancak; bazı Osetler 16.yy'ın başından başlayıp, 17. ve 18. yy'lar boyunca Kafkas Dağları'nın Güney'ine göç ettiler.
https://www.alanvakfi.org.tr/osetler-ve-oset-muzikal-gelenekleriKuzey Osetya - Alania seyahatimizde birçok güzelliğe şahit olduk. Bu güzelliklerden biriside "Maliki Cigit" dans ekibi ile tanışmak oldu. Bir manada diğer dans gruplarına altyapı oluşturan bu ekibe çocuk yaşta girenler,
https://www.alanvakfi.org.tr/maliki-cigit-dans-ekibi-ile-tanisdik