Murat Duman
Tercih Meselesi
İnsanlarda olduğu gibi kültürlerde de zamanla bazı değişimler ve farklılaşmaların olması normaldir. İnsan ait olduğu toplumun kültürünü alır. Bu kaçınılmazdır. Aynı kültürü benimseyen insanlar kendi içlerinde aynı davranışı sergilerler. Böylece kültürel bir bütünlük oluşmuş olur.
Fakat bireyin ait olduğu kültürel unsurların tamamını benimsemesi mümkün değildir. Eğer böyle olsaydı kültürün gelişmesinden söz edilemezdi. Bu nedenle bir kültürün gelişmesi veya yok olması kültürü meydana getiren unsurların ne derece benimsenip benimsenmediği ile doğru orantılıdır.
Ancak her kültürün kendine özgü temel özellikleri vardır. Fertler bunları önceki kuşaklardan devralır ve kendisinden sonra gelen nesillere aktarırlar. Temel özelliklerin unutulmaya başlamasıyla toplumlar da yavaş yavaş üst kültür içerisinde erir ve yok olurlar.
Örneğin;
Osetler, abi, abla, dayı, amca gibi akrabalık terimlerini hitap olarak kullanmazlar. Yalnızca bir başkasına akrabalarından bahsederken bu terimleri kullanırlar. Herkese ismi ile hitap ederler. Kimi zamanda isim takarlar. Kendinden yaşça çok büyük veya küçük olsa da karşısındakine hep ismiyle hitap ederler.
El öpmezler, öptürmezler. El öpmenin ayıp olduğunu bilirler.
Hiç kimsenin karşısında el pençe divan durmazlar, etek öpmezler.
Eşlerini dövmezler. Elbette tartışırlar, sinirlenirler ama kadına asla el kaldırmazlar.
Misafiri çok severler. Misafiri olmayan eve lanetler yağdırırlar. Misafirin kutsal olduğunu bilirler. Yaşı ne olursa olsun cenazeye saygı gösterirler.
Cenaze de aşırıya kaçmazlar. Taziye sırasında evde veya dışarı da kimse ile tokalaşmazlar. Cenaze evine gidecek yemeklerde iki adet Uelibah yaparlar. Bunun iki adet olmasına özellikle dikkat ederler.
Sofraya oldukça önem verirler. Her sofrada yemeğe başlamadan mutlaka arfe yaparlar.
Bunlar gibi sayısız örnek vermek mümkün.
Diasporik toplumlarda üst kültür içinde erime daha da belirgindir. Burada üst kültür daha baskındır. Kendini koruma içgüdüyle kapalı kalma durumu kültürün gelişmesini neredeyse tamamen durdurur. Bu durumun doğal sonucu olarak baskın kültürün unsurları alt kültüre egemen olmaya başlar. Zamanla alt kültür, üst kültürün içinde erir gider.
Kültür aynı zamanda insanların tercihlerini de belirler. Tercihlerimiz de hayatımızı. Bu açıdan neyi tercih ettiğiniz oldukça önemlidir.
Eş seçiminden iş hayatımıza, yaşam biçimimizden dünya görüşümüze kadar her alanda kültürel kodların etkisinde kalırız. Doğru kodları aldığımız sürece tercihlerimizde doğru olacaktır.
Tercih sizin. Siz olsanız neyi tercih ederdiniz?