Bir Osetya Macerası 5-6. Hafta

4 Haziran 2019
Geçen hafta karşılaştığım Kültür Bakanı Tsutsiti Aslan’ı bugün ziyaret edecektim ama beni Bakanlığa davet ettiği saati anlamakta biraz zorlandım. Çünkü yazışırken “fæşşixor” dedi. Digoron lehçesi ile “şexuar” kahvaltı demek. Bu nedenle beni bu kadar erken bir saatte çağırmasına şaşırmıştım. Daha sonra saat 3-4 arası gel diye açıklama yapınca anladım ki İronların “şexor (fæşşixor)”u ile Digoronların “şexuar”ı farklı vakitleri belirtiyor J Aslan, Qambolti Tamerlan’ın Osetler isimli kitabını Türkçeye çevirdiklerini söyleyip bana bir kaç kitap hediye etti. Bakan yardımcıları ise telefon numaramı televizyon kanallarına ileteceklerini söylediler ve Aslan da bana, mutlaka televizyona çıkıp konuşmalısın dedi.

5 Haziran 2019
Öğleden sonra Devlet Kütüphanesine gittim ve akşama orada ‘Onegin Club’ isminde şiir severlerin toplantısı olacağını öğrendim. Bir arkadaşım bana daha önce bu toplantıdan bahsetmişti. Bu nedenle oraya birlikte gittik. Rus milli şairi Puşkin’in doğum günü anısına düzenlenen toplantıda opera sanatçılarını, küçük bir orkestra ve şairliğe yeni adım atan gençleri dinledik. Toplantıda Çikolalı Tavaşti Marat isminde biriyle tanıştım. Osetya’nın ne kadar küçük olduğunu bir kez daha anladım.

6 Haziran 2019
Sabah Alanka ile haberleşip bu akşam onlara geleceğimi söyledim. Öğlen ise İriston TV’den Sabina beni arayıp akşama haberlerde benimle kısa bir konuşma yapmak istediğini bildirdi. Aynı gün beni İriston TV‘den başka biri daha aradı ve 21 Haziran için programa konuk olmamı istediğini söyledi. Enstitüden çıkıp saat altı buçuğa doğru İriston TV’ye ulaştım, girişte başka programa konuk olarak geldiklerini tahmin ettiğim kalabalık bir grup duruyordu ve Türkiyeli bir Oset olup dilimi unutmadığım için çok mutlu olduklarını söylediler. Stüdyoya girmeden kamera arkası bilgisayarlarda çalışanların olduğu odaya gidip heyecanımı biraz gidermeye çalıştım. Sunucu ile biraz sohbet ettikten sonra kendini Çikolalı Tavaşti Madina olarak tanıtan bir kız geldi yanıma ve biraz sohbet ettik. Önceki akşam devlet kütüphanesinde tanıştığım Tavaşti Marat’ın kız kardeşiymiş. Madina ile konuşup heyecanımı az da olsa üzerimden attıktan sonra canlı yayın başladı. Bir süre sonra beni de stüdyoya çağırdılar ve heyecanlı olduğum için bitmek bilmeyen 13 dakikalık bir konuşma başladı. Sunucu İronca soruyordu sorularını. Tek sorun şuydu: sorduğu soruların tamamını anlamakta zorlanmıştım, arada kaptığım bir kaç kelime olduğunda o kelimelere göre cevap veriyordum.

8 Haziran 2019
Alanka’nın oğlu Azamat ile birlikte Çikolaya gittik. Otogarda dolmuşun kalkmasını beklerken İriston TV’de tanıştığım Madinayı gördüm. Fakat dolmuşta yer kalmadığı için binememişti, haberleşeceğimize dair sözleştik. Tesadüfen otogarda karşılaştığımızda bile dünyanın ne kadar küçük olduğunu düşünürken Taymurazlara ulaştığımızda komşularına çok sayıda misafir geldiğini gördüm. Sadaka için toplanmışlardı. Sadaka burada ölen kişinin bir senesi dolunca düzenlenen büyük bir toplantıya verilen isim. Biraz dinlendikten sonra Aletayla birlikte Sadakaya gittik ve orada tekrar Madina ve abisi Maratla karşılaştım ve kardeşi Magamed ile de tanıştım. O gün bir kaç kişi, beni televizyonda gördüklerini söyleyip tebrik etti.

9 Haziran 2019
Taymuraz ve Aleta’nın bütün torunları, artı komşu çocukları toplandı. Toplam 12 çocuk ile baş etmeye çalışmak bayağı yorucuydu. Bu nedenle tabiri caizse erkenden Çikoladan Vladikavkaza kaçtım.

10 Haziran 2019
Sabah evdeyken su ısıtıcımın borusu küçük bir patlama sonrası uçtu. Tabi ne yapacağımı şaşırmış bir vaziyette hemen Kanukati Zalinaya mesaj attım. Bunun burada sıkça yaşanan bir sorun olduğunu söyleyip beni biraz sakinleştirdi. Enstitüye geldiğimde, Vesti TV’den bir bayan beni arayıp Rusça konuşmaya başladı ve yarım saate geleceklerini söyledi.[1] Geldiklerinde muhabir ve kameraman ne Osetçe anlıyor ne de konuşabiliyordu. Niçin geldiklerini ve nasıl bir haber yapmak istediklerini anlayamamışken çekimlere başlayıp önce Osetçe konuşup daha sonra Rusça konuşmamı istediler. Rusçamın ne kadar bozuk olduğunu tahmin edemezsiniz. Dediklerimi anladıklarından hala şüphe duyuyorum. Çekimler yayımlandığından beri hala izlemeye cesaret edemedim.

11 Haziran 2019
İræf isimli dergiden İnga’nın daveti üzerine Koliti Vitali, (sülalesini hatırlayamadığım) Amurxan, Xoxojti Enver ve yazar Budayti Milusya beni ziyarete geldi. Hem kayıtlarımı yapabildim hem de bana hem kendi yazdıkları kitapları ve derginin son iki sayısını hediye ettiler. Daha sonra İnga ile birlikte Devlet Kütüphanesine gittik ve orada da kayıtlarıma 3 kayıt daha ekleyebildim. Daha sonra kütüphane başkanı Biboyti İrina ile birlikte Hetagkati Kosta’nın 160. yıldönümü için düzenlediği Kosta’nın şiirini farklı dillerde okuma projesine katıldım. Şiirlerini Türkçe, Almanca ve İngilizce okudum. Daha sonra kütüphanenin direktörü ile tanıştım. Tsoriti Albina ve sülalesini unuttuğum, kütüphanede çalışan Fatima ile birlikte pazara gittik ve Albina bana pazarı gezdirip en iyi, taze ve fiyatı uygun ürünleri nereden alabileceğimi gösterdi.

12 Haziran 2019
Bugün resmi tatil olduğu için İnga ve diğer görümcesi Aleta ve kütüphanede çalışan Albina’nın kız kardeşi ile buluştum. Birlikte MVD müzesine gittik, ama aşırı yağmur sebebiyle çok fazla gezemeden dağılıp eve geçmeye karar verdik.

13 Haziran 2019
Sabah beni ziyarete enstitüye öncee tarihçi Mindzayti Marat geldi ve 1847 ve 1886 yıllarında arşivlerde isimleri geçen köy sakinlerinin sülalelerini, isimlerini ve nereden geldiklerini, yani dağdaki köylerinin isimlerini bir araya topladığı alaniaperepis.ru isimli sayfasından bahsetti.
Marat gittikten kısa süre sonra Digora yerel yönetiminde çalışan Kardanti Timur geldi ve yeni yayımladığı kitabını hediye etti. Daha sonra birlikte Fedar’ın yanına gidip biraz da Fedarla sohbet ettim ve tarih ve dille ilgili sorularımda bana yardımcı oldular.
Akşama Portal’a gidip önceki akşam Azæmæt ile konuştuğum Osetçe okuma kursuna katıldık ve kursta Küçük Prensi İron ve Digoron lehçelerinde okuduk.
Kültür Bakanlığında çalışan Tamati Albinæ beni akşamüstü arayıp yarın Vesti TV’de bir programa konuk olabileceğimi söyledi.

14 Haziran 2019
Kültür Bakanı yardımcısı Bagiti Alan beni enstitüden alıp birlikte Vesti TV’nin stüdyosuna gittik. Nasıl bir program olacağını, ne gibi soruların sorulacağını ve programın ne kadar süreceğini bilmiyordum ama artık ilk televizyona çıktığımdaki heyecan yoktu. “Alaniyı Rajşom” isimli programa bu sefer tek başıma değil, Alanla birlikte konuk oldum. Üstelik canlı yayın olmaması heyecanın büyük kısmını yenmemde yardımcı oldu. Akşama tekrar Çikolaya gitmeye karar verdim ve otogarda tekrardan Tavaşti Madina ile karşılaştım. Bu sefer dolmuşta yer bulup birlikte gittik Çikolaya. Taymurazlara ulaştıktan sonra akşamüstü Tsoriti Rafik geldi. Rafik’in kızı Diana ile uzaktan tanışıyordum fakat yüz yüze hiç görüşmemiştik. Rafik ile birlikte Tsoriti Zurab’a gittik ve orada Zurab’ın annesi, eşi Zaira ve kızları İlona, Diana ve Sabina ile tanıştım. Zurab’ın babası için Sadaka düzenlenecekti ve Taymuraz Rafik ve Zurab ile birlikte yapılacakları konuştu.

15 Haziran 2019
Bugün Rekom Bayramı. Bir grup genç ve ihtiyar Tsey’e gidip oradaki tarihi yerlerde toplanıp şarkılar söyleyip atalarımız Alanları anacaklar. Fakat bugün, haftalardır gelmemi bekleyen büyüğümüz Tsoriti İsa’yı ziyaret edeceğime söz verdiğim için Çikola’da kalmaya karar verdim. Sabah Didem de geldi Çikola’ya ve eve doğru yürürken yol boyu devam eden mezarlıkta gördüğü eski mezar taşlarını çekti. Yolda etrafı izleyen yaşlı bir amca ne yaptığımızı, benim kimlerden ve kimin kızı olduğumu sordu. Türkiyeli Tsorita olduğumu söyleyince bütün Tsarikatelere çok çok selam götürmemi ve onlardan anavatanlarına gelip onu mutlaka ziyaret etmelerini istedi. Kendisini “Osmani furt Tsarikati Yuri / Osman’ın oğlu Tsarikati Yuri” olarak tanıtan amcaya annemin de Tsarikati xuarifurt (yeğeni) olduğunu söylediğimde çok mutlu oldu ve ‘öyleyse sen de bizdensin’ deyip dualar etti. Daha sonra Aleta ve Didemle birlikte Tsoriti İsalara gidip orada İsa’nın kızı Madina ve torunlarıyla tanıştım. Akşama eve geçtik ve Tsoriti İrmæ ile yeğeni Madina ve Tsoritaların yeğeni Oksana bize geldi. İrmæ benim televizyondaki konuşmamı görüp çalıştığım konu ile ilgili bana internetten ulaşıp benimle buluşmak istediğini söylemişti.

16 Haziran 2019
Portal’dan Tembolat’ın bugün düğünü var, düğün Beslanda ve benim önce Vladikavkaz’a geçip oradan bir şekilde Beslan’a ulaşmam gerekiyor. Vladikavkaz’a vardığımda önce eve geçtim ve hazırlanıp Portala gittim, oradan İron şal kursu öğretmeni Tsagolti Katya ve Portal’ın sanatçılarından Mari ile birlikte taksi kiralayıp düğün evine gittik. Osetya’da katıldığım ilk düğündü ve nasıl geçeceğini bilmiyordum. Düğün evine erken ulaşmıştık. Bu nedenle damadın evine ve hazırlıklarda yardım ettik. Daha sonra bir grup damat evinden çıkıp gelin evine giderek oradaki düğüne katıldılar ve gelini getirdiler. Gelin tarafından çok az kişi vardı. Gelin geldikten sonra misafirler yavaş yavaş dağılmaya başladı. Gençlere yeniden sofra kuruldu ve şarkılar söylendi.

[1] Konuşma tam olarak şöyle geçti (Rusça):
- Merhaba, Vesti TV’den ... Bizi nerede bekliyorsunuz?
+ Merhaba, ben sizi beklemiyorum ki?
- ... Şu an neredesiniz?
+ Soigsideyim.
- Peki, yarım saate oradayız.