Brıtiatı Elbızdıko / Брытъиаты Елбыздыхъо (1881-1923)

Kuzey Kafkasya yurtseveri, toplum adamı, hukukçu, yazar, dramaturg Tsopan oğlu Elbızdıko Brıtatı, Kurtat boğazının Dallagkau köyünde (Alagir) 23 Mart 1881 doğdu. 1903'de doğduğu köyde öğretmenlik yaptı. 1905 devrimi sırasında RSDİP'in Terek-Dağıstan komitesinde çalıştı ve Osetya yöresinde Rusya çarlığına karşı oluşan ihtilalci eylemler içerinde yer aldı. 1905 yılında tutuklandı ve bir yıl boyunca Nazran kalesinde hapsedildi ve 1910 yılına kadar Terek bölgesi dışında idari sürgüne gönderildi.

1908'de Vladikafkas'da sahnelenen, Çarlık rejimine karşı 1830 yılında Güney'de direnişin sembol isimlerinde Alıkkatı Khazbi için yazdığı ve milli motifler içeren "Khazbi" ile 1909'da Vladikafkas ve Tifliste sahnelenen, kadın-erkek eşitsizliğini vurguladığı "İki Kızkardeş" piyesleri büyük yankı uyandırdı. Oset aydınları tarafından yayımlanmaya başlayan "Khabar" (Haber) adlı Osetçe-Rusça gazetede yazıları yayımlandı (Vladikafkas 1909) St.Petersburg’da kısa bir süre çıkabilen Osetçe "Khurı Tın" (Günışığı) dergisinin redaktörü ve yazarıydı (1912).

1913 yılında girdiği, Rusya İmparatorluğu'nun politik ve kültürel yaşamındaki statü ve önemi son derece yüksek olan St.Petersburg (Petrograd) Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden 1917 yılında mezun oldu.

Şubat 1917 devrimi ve Çarlığın devrilmesinden sonra Kafkasya halklarının kendine dönüş, birleşme ve devletleşme çabaları içinde aktif bir şekilde yer aldı. 1 Mayıs 1917'de Vladikafkas'ta Olginskaya Lisesi'nde toplanan ve tüm Kafkasya Dağlılarının aydınlarını bir araya getiren Kafkasya Dağlı Halklarının I. Kongresine katıldı ve Osetya yöresini temsilen Merkez İcra Komitesi’ne (Yerel hükümete) üye olarak seçildi. Bu politik görevinde aktif şekilde çalıştığı gibi 1917 yılı boyunca Kafkasya Dağlıları Birliği’nin yayın organı olarak haftada iki kez yayımlanan “Dağlı Yaşamı” gazetesinin de redaktörlüğünü ve yazarlığını yaptı.

Merkez İcra Komitesi'nin, Ekim 1917’de merkezi Rusya’da Bolşevikler’in iktidara gelmesi ve Kuzey Kafkasya'nın Kızıl ordu ve Rus yerleşimcileri eliyle Sovyet Rusya tarafından işgali sonucu merkezini Temirhan-Şura'ya taşıması sonucu Britatı 1918'de köyüne döndü ve 1920 Şubat'ına kadar öğretmenliğe devam etti.

Evrensel kurtuluş mücadelesini anlattığı kitabı "Amran"ı 1922 bitirebilen Britatı, uzun bir hastalıktan sonra 25 Eylül 1923'de öldü.

Osetler’de dram yazarlığının ve milli tiyatronun kurucu olan Britatı "Rusya’ya Seyahat" (Ueresyedzau, 1902), "Ölüm Utançtan Daha İyi" (Hudinadzhı bestı-melet, 1905), " Maymuli ruhsag, Egaş Seued Iron Teatr"), "Khazbi" (1905-1906), "İki Kızkardeş" (1908), "Аmran" (1909-1922) gibi başlıca piyeslerinin yanı sıra Rusça ve Osetçe "Göl", "Genç Dağcının İntikamı" vb. kısa hikayeler yazmıştır.

 

Kaynak

http://kuzeykafkasyacumhuriyeti.org/biyografi/elbizdiko-britati.html