Oset Müziği’nin kökleri, Osetlerin manevi dünyasını oluşturan ve yaşam biçimlerini şekillendiren İskit-Sarmat-Alan kültürüne dayanır.

Ruslar onlara Asetin der, Gürcü ve İnguşlar bazen Kuşha, bazen Os. Onlar, yani Kafkasların Alan ve İskit kavimlerinin bir parçası olan Osetler kendilerini gelenekleri ve dünya görüşleriyle tanımlar.

Eskiden sadece Osetler değil bütün Kafkas halkları ruhların ölümsüzlüğüne yani ölümden sonra yaşamın devam ettiğine inanırlardı. Bundan dolayı da insanın yaşarken bir kuleye, ölünce de bir mezara ihtiyacı olduğunu savunurlardı. Her ailenin kendine ait bir mezarı vardı. Hatta burada yaşayan halklar için mezar o kadar önem taşıyordu ki, evlilik tekliflerinde bile damat adayına aile mezarları olup olmadığı sorulurdu. Cevap hayır ise teklif reddedilerek, kız...

Osetler, son ikiyüz yıldan uzun bir süre boyunca büyük sosyo-politik değişmelerin yaşandığı çağlar boyunca atalarıyla olan bağlarını, geleneklerini ve törelerini korumayı başardılar. Oset Sofra Görgü Kuralları ( yakışır / yakışmaz; yapılmalı / yapılmamalı ) oldukça ayrıntılı kurallarıyla belki de bunların en ilginç ve önemli olanlarındandır. Bu gelenekler komşu köyler arasında ya da belirli bir topluluğun kökenine bağlı olarak küçük...

Konu ile ilgili yaptığım araştırmalardan şu sonucu çıkardım: En azından beş bin yıldan beri Mezopotamya, Orta-Doğu, İran, Hint, Asya, Orta, Batı ve Kuzey Avrupa coğrafyalarında yaşayan halkların hikâyelerinin, kurulan ve yıkılan devletlerin, imparatorlukların, yaratılan uygarlıkların ve dinlerin önemli aktörlerinden biridir İskit-Sarmat ve Alanlar.

1893 yılında Vladikafkas’da açılan Kuzey Osetya-Alanya Ulusal Müzesi Kuzey Kafkasya’nın en eski müzelerinden biridir. Müze’nin 12 şubesi, kütüphanesi ve bilimsel arşivi mevcut. Müze’nin ana binasının 1990’ların başında başlayan restorasyonu yarıda kalmış ve bina yıllar içinde önce metruklaşmış sonra da Portal Sanat Çevresi’nden genç sanatçıların mekanı olmuştu. Müze ise faaliyetlerine şehir merkezindeki bir konakta sadece geçici sergilerle...

Oset dilinin en önde gelen isimlerinden tarihçi, düşünür, filoloji bilimler doktoru, profesör Abaytı Vaso, 15 Aralık 1900'de askeri Gürcü yolu üzerindeki Kobe köyünde doğdu. Ivan Abaev (1864-1940) ve Nino Dzahovoy'un (? -1958) dördüncü çocuğu (Semyon, Georgi, Sonia (Sofya), Vasso, Olga) olan Vasso ilköğretimi köyünde, ortaokulu Tiflis'te tamamladı (1910 - 1918). 1918 - 1921 yılları arasında kendi köyünde öğretmen olarak çalıştı. Öğrencilerine Oset ve Rus...

Oset aydınları halkı aydınlatma uğraşı veriyor, Oset dilini ve edebiyatını geliştirmeye çabalıyorlardı. Osetya'nın aydın okumuş kadın ve kızları da bu harekete katılmakta gecikmediler.

MALZEMELER (3 adet Saharacın/Zaharagun için) Hamur Fermentesi için Gerekli Malzemeler (анxъизæн / Бантаун - Ankizen / Bantaun)1 çay kaşığı un1 çay kaşığı maya1 çay kaşığı şeker¾ su bardağı sıcak su Hamur için Gerekli Malzemeler6 fincan UnTuz İç İçin Gerekli MalzemelerIspanak (veya pancar) Peynir İsteğe göre dereotu, maydanoz ve soğan da katabilirsiniz. АНXЪИЗÆН / БАНТАУН HAZIRLANILIŞI Malzemeler bir kaba boşaltılır. Ve...

İnsanlarda olduğu gibi kültürlerde de zamanla bazı değişimler ve farklılaşmaların olması normaldir. İnsan ait olduğu toplumun kültürünü alır. Bu kaçınılmazdır. Aynı kültürü benimseyen insanlar kendi içlerinde aynı davranışı sergilerler. Böylece kültürel bir bütünlük oluşmuş olur.  Fakat bireyin ait olduğu kültürel unsurların tamamını benimsemesi mümkün değildir. Eğer böyle olsaydı kültürün gelişmesinden söz edilemezdi. Bu nedenle bir...

3 yılın ardından yeniden anavatana gidiyorum. Yaşadığım mutluluk ve heyecan tarif edilemez. Minvodi’ye ulaştıktan sonra yolumuza minibüsle devam ettik. Artık heyecanımız daha da artmaya başlamıştı. Çünkü vatanımıza biraz daha yaklaşıyorduk kırmızı minibüsümüzle. Yolculuğumuz süresince uykuyla uyanıklık arasında etrafı izledik. Ama Osetya sınırlarına girdiğimizi anladığımızda gözlerimizdeki uykunun yerini merak almıştı. Otele geldiğimizde...

Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla bağımsızlığını elde eden Gürcistan 1989’da Güney Osetya’ya silahlı saldırılar düzenlemeye başlamıştır. Zaten Gürcü yönetiminin Gürcü olmayan uluslara ve etnik unsurlara karşı baştan beri son derece hoşgörüsüz aşırı ulusçu, şoven ve tehditkâr tutumu söz konusuydu. 

BESLAN 1-3 EYLÜL 2004(...)Dr. Larisa Mamitova, bir ayağı ile basket potasının altına yerleştirilen bombanın fünyesini tutan silahlı teröristin çok yakınındadır. “Bir yanlışlık yaparsa diye gözümü ondan ayırmıyordum. Özellikle “nöbet” değişikliklerinde çok dikkatli bir şekilde davranıyorlardı…” Okulda beden eğitimi öğretmeni olan Alik Tsagolov diyabet hastasıdır ve açlıktan, susuzluktan ve ilaçlarını alamamaktan dolayı yarı baygın halde...

Yandaki fotoğrafı Ağustos ayında Kafkasya’da bir dağ köyünde çektim. Sofrada oturan kişilerin arasında dil, din, kültür veya yaşam tarzı birliği yok. Sofra yol kenarındaki küçük bir Ortodoks şapelinin hemen yanındaki çardakta kurulu. İlk bakışta bu insanların tam olarak hangi özelliği paylaştıkları veya hangi amaçla bir araya geldikleri de belli olmuyor. Türkçe, Rusça, Osetçe, Macarca veya İngilizce konuşarak iletişim kuruyorlar.

'İr Konseyi'' üyeleri, Vladikafkas'ın Terek Nehri kıyılarında, insanların dinlenme alanlarının uygun olan noktalarına, meşe ağacı fidanlarını hep beraberce diktiler.

MALZEMELER (3 adet Kartofcın/Kartofgun için) Hamur Fermentesi için Gerekli Malzemeler (анxъизæн / Бантаун - Ankizen / Bantaun)Yarım Fincan Ilık Su (İsteğe göre arttırılabilir)1 paket kuru maya3 Yemek Kaşığı Un2 çay kaşığı şeker Hamur için Gerekli Malzemeler1,2kg UnTuz İç İçin Gerekli Malzemeler1kg Peynir5 Orta Boy Patates АНXЪИЗÆН / БАНТАУН HAZIRLANILIŞI Malzemeler bir kaba boşaltılır. Ve karışım yoğun bir hale gelene kadar bir...

Tanınmış Oset yazar, profesyonel tercüman, gazeteci, eleştirmen. Nafi 1925 yılında Güney Osetya Kudarkom’daki Hardışer köyünde doğdu. Annesi Sofya ve babası Griş tarafından, Oset yaşam tarzı ve kültürüyle büyütüldü. Oset dilini güzel kullanmayı, ilk olarak annesinin yakını, Hugatı İnal ve Nanitı Ando'dan öğrendi. Kirovköyü ilkokuluna 6 yaşına başladı. Kuzey Osetya hava harp okuluna girdi. 1945 yılında savaş pilotu olarak mezun oldu.fakat...

Ölüler Ülkesinin hakimi. Adı konusunda belirsizlik hakimdir, muhtemelen Bora-ştir, -ştur "Büyük Bora" nın bozulmuş halidir.

Kafkasya'nın çocukları olan bizler yüzyıllardan beri karşılıklı ilişkiler içinde, birbirimizden alıp vererek, komşuluk ediyoruz (Adıgeler insan için pantolon nasıl mutlaka gerekliyse komşu da öyle gereklidir derler). 

Kafkas sıradağlarının kuzeyi ile Karadeniz’i birbirinden ayıran ve Avrupa'ya doğru uzanan sahil şeridi; dağlara doğru uzanan sarp geçitler; sularını Kuban'a, Terek’e ve küçük ırmaklara doğru çeken vadiler dünyanın en eski halklar mozaiğini barındırmaktadır.

Biz Kafkasya'da henüz "feodalizmi" dahi yasamamışken "Rus sömürgeci kapitalizmi" tarafından yaşadığımız topraklardan koparıldık ve yaban ellerini kendimize "vatan" edindik. 19'ncu yüzyıl başlarında Kuzey Kafkasya halklarının ezici çoğunluğu feodalizm öncesine dayanan kısmen köleci kısmen askeri demokratik toplumlardı. Tarım üretimi yok denecek kadar az, mal ticareti yok, kendi ihtiyacı kadar hayvancılık, avcılık ve esas olarak yağma, talan (akıncılık) ve...

Yıl 1979. Türkiye 14 Ekim 1979 tarihinde yapılacak ara seçimlere hazırlanıyor. Zor ve karışık yıllar. Siyasi ayrılıklar oldukça keskin. Ülkenin hem ekonomisi hem de siyasi dengeleri bir hayli sarsıntılı. İşte bu çalkantılı günlerde Milli Selamet Partisi Genel Başkanı Necmettin Erbakan, seçim propagandası yapmak amacıyla Mayıs ayı içerisinde Yozgat’a gelir. Partisi seçime katılmayacaktır ama destek toplamak için Türkiye’nin bazı illerinde konuşma...

BİR BÜYÜK USTA…BİR GERÇEK HİŞTERBelki bir çoğunuz onu tanıyorsunuz, çünkü kendisi Osetya da kelimenin tam anlamıyla “ Yaşayan bir efsane “ dir. Müzisyen tanımının hafif kalacağı Gazdantı Bulat Kompozitör, orkestra şefi, Müzik hocası ve Rusya Federasyonu halk sanatçısıdır. Bu özelliklerinin yanında, Gazdantı Bulat gerçek bir “Hister" dir. Gazdantı Bulat, 22.06.1936 da Kuzey Osetya'nın Olginska köyünde dünyaya geldi. 1952 yılında...

Bilenler bilir, Vakıf Abant gezisinin atmosferi çok farklıdır. Büyüklerimiz, gençlerimiz ve çocuklarımızla Abant’ta gene bir arada olacağız.

Bir gün Satana büyük bir nehrin kenarında çamaşır yıkıyordu. Üzerinde dağlıların kısa giysileri vardı. Nehrin öteki yakasında ise bir çoban sürüsüne su içiriyordu.

Suriye yönetiminin Abhazya ve Güney Osetya'nın bağımsızlığını tanıdığı ve bu ülkelerle diplomatik ilişkiler kurma konusunda anlaştığı açıklandı.

Bazı, çoğunluk Türk kökenli, tarihçi-yazarların gerek kitaplarında gerekse internet sitelerinde yayınlanan yazılarında Alanların Türk boyları olduklarına ilişkin ciddi iddialar öne sürdükleri bilinen bir gerçek.

1996 yılının ikinci yarısında ziyaret etme fırsatı elde ettim atalarımın geldiği toprakları. Bu yolculuk birçok anıyı biriktirmeme sebep olduğu gibi, hayatıma yeni bakış açıları da kazandırmıştı. Atalarımız boş yere dememişler “çok gezen mi yoksa çok okuyan mı bilir” diye. Siz yine okumayı tercih edin ama, “İnsan okuduğunu unutur, gördüğünü hatırlar, yaptığını bilir.” sözünü de bir kenara yazın. Osetya’daki tek havaalanının...

Mayısın başından Temmuzun sonuna kadar, bir yandan tezim için ses kayıtları yapıp diğer yandan Digoroncamı ve İroncamı (ve ister istemez Rusçamı) geliştirmek amacıyla üç aylığına Osetyaya geldim. Bu süre içinde neler yaşadığımı, edindiğim tecrübeleri, tanıştığım insanları ve öğrendiğim yeni şeyleri bu yazıyı okuyan sizlerle paylaşmak istiyorum. Gönül isterdi ki günlük şeklinde her gün bir yazı paylaşayım. Fakat zaman kısıtlığından ve...

Sarmatlar ve Alanların 6’ncı yüzyıldan itibaren Avrupa tarih kitaplarında adları geçmiyor…Ondan önceki dönemde ise ya “Barbarlar” ya da “Gotlar” genel tanımları içinde bir tür yok sayıldılar…Oysa gerçekler inatçıdır ve bir gün mutlaka ortaya çıkmak gibi bir huyları vardır…

Bæræg bæræg læcı çıjg, ægær bæræg kudzı çıjg. Sabırlı olan Adam kızı olur aşırı sabreden köpek kızı. (Fazla sessiz kalıp tahammül eden kadın övüleceğine hakarete uğrar.) DE. Xoyı jærdæ æfşmærmæ, æfşmærı jærdæ avd hoxmæ (qædmæ). Kız kardeşin kalbi erkek kardeşte, erkek kardeşin kalbi yedi dağda (ormanda). DE.

Evcil hayvanlar tanrısı olan Falvara da Vatsilla gibi insanlara yardım eder, hayvanların bereketini arttırırdı. 

Rusya Federsayonundaki genel ekonomik krizin bir sonucu olarak Kuzey Osetya-Alania Cumhuriyeti endüstrisi en yoğun şekilde Rusya Federasyonu endüstrisine entegre olmuş bir sanayi olarak kendini çok zor bir durumda buldu..

Sanırım bir çoğunuz Mehmet Güneş adını ilk kez duydunuz.  Bir kısmınız ise, belki sadece adını duydu. Genç sayılacak bir yaşta. 48 yaşında kalp krizinden hayatını kaybetti. Kısacık hayatına çok şey sığdırdı. 1926 yılında doğdu. Atsete sülalesine mensuptu. Urıjmegate'lerin (Kuşate) yeğeniydi. İlkokul dışında okuma imkanı olmadı. Bu açığını çok okuyarak, araştırarak, kendini geliştirerek kapattı. Kısacık hayatına...

8 Mayıs 2019Saat 10 gibi enstitüye geldim ve Almanya’da ulaşamadığım kitapları buradaki kütüphanede buldum ve hemen çalışmaya başladım. Osetya’ya ilk gelişimde Alan Vakfı’nın vesilesiyle Osetya Kültür Bakanlığının düzenlediği Аланский След (‘Alanların izi’) isimli bir geziye katılıp son günümüzde işte bu enstitüye gelmiştik. O zaman tam da benim araştırma konularımla ilgilenen kişilerle tanıştım ve bu sefer de yine onlarla...

Yirmi birinci yüzyılda birlikte yürüdüğümüz bu Covid’li günlerde kaç kere oturup dinlediğim bu parça, beni her seferinde kâh bir kuş misali Kafkas Dağlarının zirvesine taşıdı, kâh bir atın yelesindeki rüzgarla Kuban ovalarında yol aldırdı. Ama her seferinde, müzik bitti ve gerçek dünyaya geri döndüm. Kaç kere sordum bu soruyu bilmiyorum, nereye doğru gidiyoruz biz? Sonumuz ne olacak? Bir sonraki yüzyıla Oset, Adige, Abaza kültürü taşınabilecek mi?...

Roma İmparatorluğu M.S. 100’lü yıllardan itibaren genişlemenin sınırlarına gelmiş ve artık elinde tuttuğu toprakları ve halkları idare etmekte zorlanmaya başlamıştı… Tarihte görülen tüm imparatorlukların ortak sorunu ile karşı karşıya idi: idare edemeyeceği kadar geniş bir alana yayılmış olmak… Ek olarak giderek artan bir şekilde Roma topraklarında yeni bir din yayılıyordu… İsa peygamberin taraftarları mantar gibi çoğalıyor ve yayılıyor...

Cenaze kültürümüz ve ve yaşadığımız bozulmalar üzerine yazdığımız yazıya beklediğimizden daha fazla destek aldık ve çok mutlu olduk.Geçen pazar günü Alan Vakfında düzenlenen Hişterler Günü toplantısında konuyu büyüklerimize açtık ve desteklerini aldık.

Hafif rüzgarlar tanrısı. Özellikle yazın sıcağında serin serin estiği için çok sevilirdi. Otların ve ekinlerin biçildiği günlerde sıcaktan bunalanlar Galegon’a dua ederlerdi.

“Şeylerin isimlerini anlayabilen -demiş Plato- şeyleri de anlar”. Küçük büyük her ulus, tarihle gelişen ve bundan dolayı büyük değer taşıyan kendi etnik ismine sahiptir. 

Hadjı Umar yoksul bir Oset köylü ailesinin çocuğu olarak Vladikavkaz'a bağlı Olginski köyünde 15 Eylül 1903'te dünyaya geldi. Babası Mamşıratı Gior, annesi Alıkkatı Lija, erkek kardeşi Qansau ve kız kardeşi Dunya ile birlikte ekonomik zorluklar ve Çarlık rejiminin baskısı altında çok zor şartlarda bir yaşam sürdüler. Hadjı Umar'ın amcası Şahangeriy ünlü bir devrimci, toplum ve siyaset adamıydı. 1905'te Moskova'da oluşan silahlı ayaklanmaya aktif olarak...

Oset soyadlarının eski şekline geri dönüş meselesi uzun bir süredir tartışılmaktadır. Güney Osetya vatandaşlarının soyadlarının çoğu hala sonuna eklenen Rus “-ev” ya da “-ov” eklerinden oluşmaktadır.

Geçtiğimiz haftalar bayağı yoğun geçtiği için neler yaptığımı, neler yaşadığımı sizinle paylaşmaya ancak şimdi vakit buluyorum. Yazılarımda yanlışlarımın olduğunu duydum. Bunu, Türkçemin yetersizliğine verin. Gönül isterdi ki Osetçe yazayım. Hatalarımı mazur görmeyin ve anlamadığınız kısımlar olursa çekinmeden bana yazın. Her gün enstitüde yaşadıklarımı yazmakla okuyucuları sıkarım düşüncesiyle son haftalarda yaşadığım ilginç...

1860 yılında Kafkasya'dan kara yoluyla gelen göçmenlerden İnal Kanukov, ki göç sırasında 9 yaşındaydı, ailesiyle beraber geri döndükten sonra "Dağlı Göçmenler" adlı anı kitabında göçün hikayesini yazdı. Gelirken çekilen zorluklar, açlık, susuzluk ve salgın hastalıklardan ölenler, yerli halkın çıkardığı zorluklar vs. detaylı olarak anlatılır kitapta. Dilini dahi bilmedikleri bir dağ köyünde mola verirler ve yazarın 12 - 13 yaşlarındaki ablası...

Bugün vakfımız da "Hişterler Günü" düzenledik. Hişterlerimiz (Büyüklerimiz) Sabah 11.00 gibi vakfımıza geldiler, birlikte kahvaltı yaptılar, derin derin sohbetler edip, eski güzel günleri andılar. Birbirini tanımayanlar tanıştı, yıllardır görüşmemiş olanlar görüşme imkanı buldular. Birbirlerine şaka yollu takılmalarını mutlulukla izledik ve zamanın nasıl geçtiğini anlamadan öğleden sonra vakfımızdan ayrıldılar.

Şamil’in yenilgisinden sonra Kafkas halkları çok büyük bir üzüntü ve hayal kırıklığı ile yıllardır sürdürdükleri kahramanca mücadelenin sonuna geldiklerini anladılar. 

Milattan sonra ikinci yüzyılda Orta Asya steplerinin göçebe kavimleri Hindukuş Dağları’nı geçerek bugünkü İran içindeki kentleri yağmaladılar. Taktikleri çok sayıda atlı savaşçı, yanan oklar ve saldırıdan oluşuyordu. 

1818 ilkbaharında Osetya’nın Tagaur bölgesinde Kunduhatı Alhast’ın 5. erkek çocuğu olarak dünyaya gelen Musa henüz on iki yaşındayken amanat (soylu ailelerden alınan rehine) olarak Petersburg’a bir askeri okula gönderilmişti. 1836’da süvari asteğmeni rütbesiyle mezun olduktan sonra 1841’de yüzbaşılığa terfi etti. 1848’de Kafkasya Genel Valisi Mihail Vorontsov’un verdiği özel bir görev ile İmam Şamil’le barış görüşmeleri yürüttü, fakat olumlu...

Ulusal İlişkiler Bakanı, ebeveynlerin çocuklarının okulda ulusal dilleri öğrenip öğrenmeyeceklerine kendilerinin karar vermesine izin veren yasada yapılan değişiklikler hakkında açıklamalarda bulundu. 

4 Haziran 2019Geçen hafta karşılaştığım Kültür Bakanı Tsutsiti Aslan’ı bugün ziyaret edecektim ama beni Bakanlığa davet ettiği saati anlamakta biraz zorlandım. Çünkü yazışırken “fæşşixor” dedi. Digoron lehçesi ile “şexuar” kahvaltı demek. Bu nedenle beni bu kadar erken bir saatte çağırmasına şaşırmıştım. Daha sonra saat 3-4 arası gel diye açıklama yapınca anladım ki İronların “şexor (fæşşixor)”u ile Digoronların “şexuar”ı...